خیساندن بذر سبزیجات قبل از کاشت برای همه بذرها لازم نیست. بعضی از بذرها اگر قبل از کاشت مرطوب شوند ممکن است جوانههای ظریفی تولید کنند و برای انتقال به خاک با مشکل مواجه شویم در صورتی که بذر بعضی سبزیجات را میتوان قبل از کاشت خیس کرد تا سریعتر جوانه زده و بیدار شوند و نتیجه خوبی هم خواهد داد، پس اینکه بذر را خیس کنیم یا نه کاملاً بسته به نوع بذر سبزیجات دارد. اغلب روش خیساندن برای تولید جوانههای خوراکی انجام میشود یعنی بذر را خیس کرده و روزانه آب آن را تعویض میکنند و درنهایت در یک پارچه یا تنظیف تمیز و مرطوب میریزند تا جوانه زده و بعد از چند روز آماده خوردن هستند. این جوانهها ضد پیری و سرشار از انرژی میباشند و میتوان از آنها در وعدههای غذایی استفاده کرد.
بذر چه سبزیجاتی را قبل از کاشت خیس کنیم؟
خیساندن بذر سبزیجات قبل از کاشت بیشتر برای سبزیجاتی با بذرهای درشت انجام میشود. بذرهای درشتتر دیرتر از خواب بیدار و فعال میشوند و پوست ضخیمتری هم دارند از این رو بهتر است قبل از کاشت آنها را رطوبت دهی کرد؛ اما خیس کردن به دو صورت انجام میشود یا بذر مستقیماً در آب خیس شده و روزانه آب آن تعویض میشود تا نرم و تازه شود یا جوانه بزند یا بذر درون یک دستمال یا پارچه مرطوب رطوبت دهی خواهد شد تا جوانه اصطلاحاً نیش بزند. این روشها کمک میکنند که مدت زمان دوره جوانه زنی کاهش یابد و جوانه درون بذر بعد از قرارگیری در خاک ظرف مدت کوتاهی از بستر کاشت بیرون بزند.
بذر سبزیجاتی مثل بذر باقالا و بذر نخود فرنگی و بذر مارچوبه و بذر بامیه بیشتر در آب خیس میشوند و بذر سبزیجاتی مثل بذر فلفل در دستمال مرطوب نگهداری شده تا فعال شود و بعد به خاک منتقل خواهد شد. این بذرها معمولاً بصورت تکی و با فاصله کشت میشوند و حالت بوتهای دارند و در زمان کاشت درون حفرههای کوچکی متناسب با اندازه بذر خاک میشوند. محصول مورد برداشت حاصل از این بذرها بیشتر میوه و یا ساقه آنهاست.
مدت زمان خیساندن این بذرها نیز با هم متفاوت است به عنوان مثال بذر مارچوبه را 24 ساعت در آب خیس میکنند و بذر فلفل را چند روز درون دستمال مرطوب نگهداری میکنند. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که باید حتماً در طول زمان خیساندن با هر روشی که انجام میشود رطوبت دائمی و یکنواخت باشد. اگر به هر دلیل در این دوره بذرها کاملاً خشک شوند خصوصاً اگر در حال جوانه زنی باشند امکان از بین رفتن جوانه و بذر وجود دارد؛ بنابراین تا زمان انتقال به خاک میبایست این رطوبت مداوم تأمین شود و نگذارید بذرها خشک شوند.
اگر بذر را مستقیماً در آب خیس میکنید بهتر است روزانه آب آن را تعویض کرده تا حالت گندیدگی نگیرد و اگر بذر را درون دستمال خیس کردید میتوانید در صورت کاهش رطوبت مجدد روی آن آب بریزید یا اسپری کنید تا دوباره دستمال تر شود.
بذر چه سبزیجاتی را نباید خیس کنیم؟
خیساندن بذر سبزیجات قبل از کاشت برای سبزیجات با بذرهای ریز انجام نمیشود مگر اینکه بذرها فقط جهت خوردن جوانه آنها مورد مصرف قرار بگیرد که در اینصورت هم اصلاً در خاک کاشته نمیشود. بذرهای سبزیجات علفی که بیشتر برگی هستند و متراکم کاشته میشوند قبل از کاشت خیس نخواهند شد در صورتی که این بذرها رطوبت دهی شده و قبل از کاشت جوانه بزنند موقع کاشت جوانهها آسیب دیده و یا کیفیت رشد آنها کم میشود از طرفی ساقههای ترد جوانهها در زمان انتقال ممکن است بشکنند و به این ترتیب عملاً گیاه را از دست میدهیم.
معمولاً محصول نهایی این بذرها ساقه و برگ و گاها ریشهها هستند و دوره رشد کوتاهتری دارند. بذر ریحان، بذر شاهی، بذر ترب، بذر تربچه، بذر تره، بذر پیازچه، بذر جعفری، بذر گشنیز و سبزیجاتی از این دست از جمله بذرهایی هستند که نیاز به خیساندن ندارند و مستقیم کاشته خواهند شد. بذر این سبزیجات معمولاً سطحی کاشته شده و تنها با یک لایه نازک از خاک یا کمپوست پوشانده میشوند.
درنهایت باید توجه داشته باشید که صرفاً خیساندن بذر سبزیجات قبل از کاشت به تنهایی کارساز نیست و باید بعد از کاشت نیز تا زمان بیرون آمدن جوانهها از خاک رطوبت بستر کشت تا حدی حفظ شود و میتوانید روزانه رطوبت خاک را تجدید کنید. بعد از بیرون آمدن جوانهها و گذشت چند روز استقامت سبزیجات بالاتر رفته و امکان از بین رفتن آنها ناشی از تشنگی بسیار کم میشود. به یاد داشته باشید روشهای بیان شده در این مقاله بیشتر برای کاشت سبزی در خانه یا حجمهای پایین میباشد و ممکن است در سطح کلان بذر سبزیجات بطور مستقیم و بدون خیس کردن کاشته و بعد با رطوبت دهی و آبیاری منظم در خاک درون بستر کاشت جوانه زده و بیرون بیایند.
درود بر شما
من مادربزرگم میگه بذرهایی که بسته بندی شدن تو کارخونه جوانه نمیزنن چون خودش گرفته بود و نتیجه ای ازش نگرفت ولی بذرهایی که بسته بندی نبودن و باز بودن جوونه زدن
آیا جوونه زدن یا نزدن ربطی به این موضوع داره؟
سلام وقت بخیر
نمیشه گفت بسته بندی بهتره یا باز
کیفیت مهمه و اینکه بذر مانده نباشه بیش از حد و قوه نامیه بالا داشته باشه
هم بسته بندی خوب داریم و هم بد
و هم بدون بسته بندی خوب یا بد
جوانه زنی هم به کیفیت بذر، هم به جنس خاک و هم به شرایط محیطی مثل نور و آبیاری بموقع بستگی داره