چرا بذرهای کاشته شده جوانه نمیزنند؟ برای پاسخ به این سؤال اول باید مرحله خرید و تهیه بذر بررسی شود. در گام بعدی باید از خود بپرسیم که آیا بذر انتخاب شده اعم از بذر سبزیجات، بذر صیفی جات یا بذرهای دیگر نیاز به انجام فرآیند خاصی قبل از کاشت دارند یا نه؟ بعد از آن باید به شرایط محیطی و ملزومات کاشت متناسب با آن توجه شود و مهمترین مرحله کارهایی است که باید بعد از کاشت و برای نگهداری و داشت انجام دهیم. پرداختن به همه این مسائل و رسیدن به یک شرح یا جواب به هر یک از این موارد و سؤالات میتواند کلید حل عنوان این مقاله باشد و ما را به یک کاشت موفق و لذتبخش برساند.
خرید بذر
مرحله تهیه کردن بذر از این جهت اهمیت دارد که گاهی بذرهای موجود در بازار به دلیل نگهداری در شرایط نامناسب محیطی، گذشت مدت زمان طولانی در انبارها یا فروشگاهها، عدم بذر گیری استاندارد از گیاه و … فاقد قدرت جوانهزنی مطلوب هستند و در نتیجه بعد از کاشت یا جوانه نمیزنند و یا تعداد جوانهها کاهش مییابند. با توجه به این مسئله لزوم تهیه بذر از فروشگاههای معتبر و همچنین خرید بذرهای با قوه نامیه بالا و بسته بندی شده بیشتر مشخص میشود. بذرها ممکن است وارداتی باشند و یا در داخل کشور تولید شوند که در هر صورت کیفیت در آنها یک اولویت محسوب میشود.
آماده سازی بذرها قبل از کاشت
آماده سازی بذرها قبل از کاشت در پاسخ به سؤال چرا بذرهای کاشته شده جوانه نمیزنند؟ بسیار مورد توجه است. بذر بعضی از گیاهان اصلاً قبل از کاشت نیاز به انجام عملیات خاصی ندارند و مستقیماً بعد از آماده سازی خاک کاشته شده و آبیاری میشود و به راحتی جوانه میزنند. بذر سبزیجات برگی نظیر بذر ریحان، بذر شاهی، بذر تربچه، بذر جعفری و … از این دسته گیاهان هستند. در مقابل تعدادی از گیاهان هستند که باید فرآیندی قبل از کاشت روی بذر آنها صورت بگیرد. بذر مال کردن، خراش دادن، سرما دادن و یا خیس کردن بذرها از جمله این موارد هستند. پوسته سخت بعضی از بذرها با خراش دادن نازک شده و راحتتر جوانه میزنند بذر گیاهانی مثل بذر اختر، بذر گل ساعتی، بذر میوههای هستهدار اغلب خراش داده میشوند تا سرعت جوانهزنی در آنها افزایش یابد.
سرمادهی یا قرار دادن در یخچال نیز موجب فعال شدن برخی بذرها میشود بذر افرا، بذر پالونیا، بذر بلوبری بذر پشن فروت و … اغلب سرمادهی میشوند. خیس یا مرطوب کردن باعث تازگی برخی بذرها شده و سرعت جوانهزنی آنها را بالاتر میبرد مثل بذر فلفل، بذر بادمجان، بذر لوبیا، بذر کدو و بسیاری دیگر از محصولات زراعی.
در بذر مال کردن هم باید گفت در طی آن بذر را با یک قارچ کش، سم، کود یا ماده آلی خاص آغشته میکنند تا یا بذر فعال شود و یا بعد از قرارگیری در خاک امکان خرابی یا گندیدگی یا بیماری در آن کاهش یابد و به این ترتیب جوانهزنی در خاک بالاتر رود. میدانیم بسیاری از بذرها با وجود سلامت کامل به دلیل حساس بودن بعد از کاشت دچار بیماری یا پوسیدگی میشوند. در این مورد هم میتوان به بذر افرا، بذر بلوبری، بذر پشت فروت و … اشاره کرد. بدون رعایت کردن این موارد نیز ممکن است بذر سبز کند اما این نکات در تسریع و کیفیت جوانهزنی و سلامت بذر و جوانه مؤثر خواهد بود.
شرایط محیطی و مراحل داشت
در مورد شرایط محیطی باید گفت برای هر بذر با نیاز نوری، دمایی و آبی خاص خود روبرو میباشیم که اگر برای آن فراهم نشود قطعاً عملیات کاشت موفقیتآمیز نخواهد بود. بعضی از بذرها باید در مقابل آفتاب و بعضی باید در نور غیرمستقیم کشت شوند یا کاشت بذر بعضی از گیاهان در دماهای معین با اقلیم خاصی امکانپذیر است که باید به آن توجه شود. بعد از کاشت آبیاری از مهمترین عوامل موفقیت است دقت کنید که اغلب بذرها بعد از کاشت باید تا زمان جوانهزنی و بیرون آمدن از خاک بستری مرطوب داشته باشند اگر خاک بعد از مدتی رطوبت خود را کامل از دست دهد ممکن است جوانهای که در خاک از پوسته خارج شده در اثر گرما و تشنگی خشک شود و از بین رود که در این صورت عملاً بذر و گیاه از بین رفته و هرگز گیاهی از خاک بیرون نمیآید.
این مورد در کشتهای خانگی دلیل اصلی سبز نکردن بذر است. مثلاً فردی بذر فلفل کاشته است و با مرطوب کردن روزانه خاک امکان جوانهزنی را فراهم کرده و بذر هم جوانهزده و در حال کنار زدن خاک میباشد در این زمان اگر دو سه روز آب به جوانه ظریف بذر نرسد در مقابل آفتاب دچار خشکی شده و درنهایت محصول را از دست خواهیم داد. گیاهان در مراحل اولیه تا چند برگی شدن به آب بیشتری نیاز دارند اما بعد از بزرگ شدن قدرت و استقامت آنها بیشتر شده و امکان خرابی بسیار کاهش مییابد بنابراین از زمان قرارگیری بذر در خاک تا چهار پنج برگی شدن جوانه مهمترین زمان برای حفظ گیاه و رسیدن به نتیجه مثبت کاشت میباشد.