بذر
بذر چغندر با نام Beet یکی از قدیمی‌ترین و کهن‌ترین بذر سبزیجات مورد استفاده در زندگی بشر است. حدود 4 قرن از استفاده از ریشه حجیم شده این بذر برای روش‌های درمانی می‌گذرد. از زمان‌های بسیار دور از چغندر برای درمان بیماری‌های بسیار زیادی استفاده می‌شده است. خاصیت‌های زیاد این گیاه به قدری بالا است که هنوز هم آن را یکی از اصلی‌ترین سبزی‌ها در فصل سرما قرار داده است. لبو فروشی‌ها در شب‌های پاییز و زمستان تبدیل به یکی از اصلی‌ترین پاتوق‌های ما ایرانی‌هاست. گیاه این بذر به صورت یک ساله یا چند ساله کاشته می‌شود. قسمت اصلی مورد استفاده و کاربردی آن نیز ریشه آن است که در دل خاک قرار می‌گیرد. ریشه‌ای قندی که بسیار شیرین بوده و از خانوداه اسفناجیان محسوب می‌شود. همین مزه شیرین و دلچسب آن نیز یکی دیگر از دلایل اصلی محبوبیت آن می‌باشد.
لبو یکی دیگر از نام‌هایی است که به صورت عامیانه به چغندر اطلاق می‌شود. در زبان لاتین این بذر با نام Beetroot شناخته شده و اصالتاً بومی سواحل مدیترانه، شما آفریقا و اروپا است. البته در حال حاضر شاهد کشت این بذر در همه نقاط جهان هستیم. ریشه خوراکی و خوشمزه بذر چغندر که به رنگ قرمز رشد می‌کند، 3 تا 7 سانتی‌متر می‌شود. قرمزی این ریشه به قدری بالا است که حتی به برگ‌های آن نیز سرایت کرده و مقداری از برگ‌های این گیاه نیز به رنگ قرمز دیده می‌شود. بیشترین مصرف چغندر به صورت پخته است که همانطور که اشاره کردیم به آن لبو می‌گویند. برای کسانی که به کشت این بذر علاقه دارند، در ادامه روش‌های آن را بیان خواهیم کرد.
انواع بذر چغندر
چغندر لبویی (Beetroot)
چغندر لبویی مهم‌ترین گونه این بذر می‌باشد که در ایران نیز بیشترین طرفدار را دارد. ریشه این‌گونه از چغندر به شکل گرد و پهن رشد کرده و کشت آن بیشتر در زمین‌هایی است که عمق کمی دارند. مزه بسیار شیرینی داشته و خوردن آن به صورت پخته مزه دلچسبی در دهان ایجاد خواهد کرد. استفاده از آن در شب‌های زمستان و پاییز از عادات ما ایرانی‌ها است.
خواص دارویی
استفاده از چغندر برای خواص درمانی و دارویی آن نیز یکی از مهم‌ترین دلایل کشت این بذر می‌باشد. از چغندر لبویی برای درمان یبوست، بهبود سیستم گردش خون، کاهش چربی خون، بهبود سلامت چشم‌ها، درمان رعشه، آرامش مغز و اعصاب و درمان کیسه صفرا استفاده می‌شود. یکی از خاصیت‌های دیگر این سبزی ادرار آور بودن آن است. چغندر حاوی مقادیر بسیار زیادی آهن، فسفر و فولیک اسید است. این سبزی حاوی مواد معدنی بسیار خاصی است که از آن برای درمان جذام نیز استفاده می‌شود.
مراحل کاشت بذر چغندر
کاشت بذر این سبزی به دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت می‌پذیرد. برای کسانی که علاقه‌مند به یادگیری این روش‌ها هستند، می‌توانند مراحل زیر را پشت سر بگذارند.
روش کاشت مستقیم چغندر
این روش کاشت مخصوص برای آب و هوایی با دمای مناسب است. بهار بهترین فصل برای چنین روشی است.
- آماده سازی خاک بستر
ترکیبی از خاک باغچه با کود دامی پوسیده شرایط مناسب برای رشد این بذر را فراهم خواهد آورد. البته برای ترکیب بهتر این مواد باید خاک را 15 تا 20 سانتی‌متر شخم بزنید.
- کاشت بذرها
برای ایجاد شرایط رشد بهینه این بذر باید آن را 24 ساعت قبل از کاشت در آب خیس نمایید. سپس بذرها را در فواصل 10 تا 20 سانتی‌متری از هم و در عمق 1 تا 2 سانتی‌متری خاک بکارید.
- آبیاری و نگهداری از بذر چغندر
آبیاری بذرها باید به گونه‌ای باشد که باعث جابجایی آن‌ها در زیر خاک نشود. از این رو آب‌پاش بهترین وسیله برای این کار خواهد بود.
- برداشت بار
بهترین زمان برای برداشت چغندر زمانی است که اندازه ریشه‌های آن به 5 تا 6 سانتی‌متر رسیده باشد.
روش کاشت غیرمستقیم بذر چغندر
کاشت بذر گیاه چغندر در روش غیرمستقیم مناسب برای اوخر فصل پاییز است. برای کشت این بذر در این روش مراحل تقریباً مشابه با روش قبل است. با این تفاوت عمده که به جای خاک باغچه باید از گلدان‌های مخصوص برای کشت آن‌ها استفاده شود. این ظروف را تهیه کرده و سپس کف آن‌ها را کمی سوراخ نمایید. برای فراهم شدن شرایط زهکشی خاک آن‌ها، یک لایه نازک سنگ ریزه نیز در کف گلدان‌ها بریزید تا سوراخ‌ها بسته نشوند. سپس گلدان‌ها را از خاک پر کرده و خاک را با آب به قدری خیس کنید تا آب از کف گلدان‌ها خارج شود.
نیازهای اولیه برای کاشت بذر چغندر
| نور | 8 ساعت نور مستقیم خورشید |
| دما | دمای بهینه برای رشد 16 تا 18 درجه |
| خاک | خاک سبک، لوم و لوم شنی با زهکشی مناسب |
| کود | کود دامی پوسیده |
| آبیاری | آبیاری باید به آرامی و به وسیله آب‌پاش صورت پذیرد. |
| منطقه آب و هوایی | سرد و معتدل |
| فصل کاشت | بهار و پاییز |
| طول دوره رشد | یکساله تا چند ساله |
| عادت رشدی | بوته‌ای |