راه های جلوگیری از آفت و بیماری‌ها روی گیاهان در منزل

مقدمه:

تقریبا همه ما در منازل خود از تعدادی از گیاهان آپارتمانی نگهداری می‌کنیم و به آن‌ها علاقه زیادی داریم اما خیلی از مواقع ممکن است این گیاهان در اثر ابتلا به بیماری‌های مختلف از بین بروند.

جالب است که بدانید که بسیاری از این بیماری‌ها با روش‌هایی بسیار ساده و تشخیص به موقع قابل درمان و حتی پیشگیری خواهند بود؛ توجه داشته باشید هر گونه گل و یا گیاه جدیدی که وارد محیط کار و محل زندگی خود می‌کنید می‌توانند با خود بیماری را وارد کنند، چون آفات و بیماری‌های گیاهی همانند بیماری‌های انسانی قابل انتشار و تکثیر هستند.

چیزی که باید یاد بگیریم، تشخیص یک گیاه سالم و یا بیمار در مراحل اولیه خودش است.

روش‌های اولیه پیشگیری از وقوع بیماری‌های گیاهی:

۱) بررسی سلامت گیاه

• قبل از خرید نسبت به سلامت گیاه و نبود علایم بیماری روی آن‌ها اطمینان حاصل کنید.
• معاینه را از برگ‌ها مخصوصاً برگ‌های جوان که رنگی روشن دارند آغاز کنید. در برگ‌های جوان علائم بیماری و ضعف، به سرعت و روشنی آشکار می‌شوند.
• به خاطر داشته باشید که پشت برگ‌ها را هم معاینه نمایید، یعنی جایی که حشرات برای تجمع آنجا را دوست دارند.
• از آوردن گیاهانی که دارای حشرات رو و زیر برگ‌ها، ساقه‌ها و یا ریشه‌های خود هستند و همچنین ساقه‌ها و ریشه‌های پوسیده دارند، به محل نگهداری گل و گیاه خود خودداری کنید.
• علاوه بر بررسی شکل ظاهری گیاهان (ساقه، برگ و گل)، ریشه آن‌ها را نیز بررسی کنید. توجه داشته باشید که ریشه‌ها باید به رنگ سفید باشند و ریشه‌های کم پشت و تیره نشانه خوبی نیست.

• 

• 

• 

۲) توجه ویژه به شرایط آب و هوایی محل نگهداری گیاه با توجه به نوع و گونه آن

• اول از همه باید نور رسیده به گیاه بررسی شود.
• گیاهان آپارتمانی نیازی به نور مستقیم خورشید و تابش اشعه مستقیم ندارند. بعضی از گیاهان سایه دوست هستند و برخی به نور کامل یا متوسط احتیاج دارند.
• قرار دادن گیاهان پشت پنجره و در معرض تابش مستقیم نور خورشید باعث سوختگی برگ‌های گیاهتان می‌شود، چون شیشه گاهی به مانند یک عدسی عمل می‌کند و نور را روی قطره‌های آب غبار پاشی شده متمرکز کرده و در محل باعث سوختگی برگ‌ها می‌شود.
• از قرار دادن گیاهان در کنار وسایل گرمایشی تا حد امکان خودداری کنید.

۳) چشم از گیاهان خود برندارید

• آسیبی که ممکن است از طرف حشرات به گیاهانتان وارد شود را جدی بگیرید. ویروس‌ها و باکتری‌ها، اغلب می‌توانند از طریق حشرات از گیاهی به گیاه دیگر سرایت کنند. برخی از حشرات عامل انتقال ویروس‌ها از یک گیاه به گیاه دیگر هستند.
• بیماری‌ها می‌توانند از یک برگ آلوده به آفت و بیماری به برگ‌های سالم گیاه سرایت کنند.
• اگر تعداد برگ‌های آلوده کم بوده و ظاهر گیاهتتان را بد نما نمی‌کند، برگ‌های آلوده را معدوم کنید که تا جای ممکن از گسترش بیماری جلوگیری شود.
• گیاهان خود را همیشه تمیز نگه دارید. با استفاده از پارچه‌ای نمدار می‌توان گرد و غبار روی برگ‌ها که می‌تواند مکانی برای آفت‌ها و بیماری‌ها باشد، تمیز نمود.

۴) دقت در هنگام آبیاری گیاهان

• همانطور که می‌دانید، کمبود آب باعث خشکی گیاهان می‌شود و گیاه بعد از مدتی از بین می‌رود .
• نیاز مصرفی آب در گیاهان مختلف بسته به نوع و گونه گیاه و شرایط نگهداری اعم از گرما، سرما، رطوبت و خشکی محل نگهداری متفاوت است.
• بسیاری از گیاهان مخصوصاً در هوای گرم تابستان نیاز به غبار پاشی دارند.
• سعی نکنید که گلدان‌ها را از آب لبریز کنید، آب زیاد ممکن است باعث پوسیدگی ریشه‌ها شود و این پوسیدگی مکان خوبی را برای پرورش قارچ‌ها به وجود می‌آورد که در دراز مدت باعث نابودی گیاه می‌شوند.
• یکی از آسان‌ترین روش‌های تشخیص زمان نیاز گیاه به آبیاری این است که انگشت خود را در داخل خاک گلدان فرو برده و خاک گلدان خود را بررسی کنید.اگر تا یک بند از انگشتان خاک مرطوب نبود گیاه احتیاج به آبیاری دارد.
• هر ماه حداقل دوبار گیاهان خود را شستشو دهید تا فرصت خوبی برای رسیدگی دقیق برای آن‌ها فراهم گردد.
• شستشو و تمیز کردن را با شاخ و برگ‌ها، مخصوصاً شاخ و برگ‌های تازه که رنگ آن‌ها روشن‌تر است شروع نمایید. یعنی همان‌هایی که به سرعت علامت‌های تخریب یا بیماری را بروز می‌دهند.

۵) استفاده درست از ضایعات برای ساخت کمپوست

• اگر می‌خواهید از ضایعات منزل که توانایی کمپوست شدن را دارند استفاده کنید، باید شرایطش را نیز فراهم کنید.
• برای تولید کود ورمی‌کمپوست لازم است که ضایعات به اندازه کافی تخریب شده و ساختار اولیه خود را از دست داده باشند. برای اینکه ضایعات به یک کمپوست خوب تبدیل شود، باید در یک محیط در بسته که گرمای لازم را داشته باشد، قرار بگیرد.
• به هیچ وجه نباید از شاخ و برگ گیاهان آلوده برای ساخت کمپوست استفاده کرد.

۶) اعتدال در استفاده از کودها و تقویت کننده‌ها

• باید مراقب باشید که بیش از حد معمول کود به گیاه نرسد، چون این کار ریشه‌های گیاه را سوزانده و جذب آب آن را کاهش می‌دهد و این گیاه را در برابر خشکی در سرما و گرما دچار مشکل می‌کند.
• اگر به اندازه کافی کود به گیاهی نرسد، ضعیف می‌شود. کمبود مواد مغذی باعث ریختن برگ‌ها و ضعیف شدن گیاه می‌شود و گیاهان ضعیف بیشتر در معرض انواع بیماری قرار می‌گیرد.

۷) از گیاهان دفع کننده حشرات و آفات استفاده کنیم

• یکی دیگر از راه‌هایی که برای جلوگیری از انتقال آفات استفاده می شود، به کارگیری برخی گیاهانی است که دفع کردن حشرات جزء خواص آن‌ها می‌باشد.
• برای مثال گیاه اسطوخودوس از جمله گیاهانی است که از انتقال آفات جلوگیری کرده و خاصیت دفع حشراتی مانند مگس، پشه، کک و کنه را دارا می باشد. رزماری، نعناع فلفلی و ماریگلند نیز چنین خاصیتی داشته و از نزدیک شدن حشرات به اطراف خود جلوگیری می کنند.
• شما می توانید این گیاهان را در کنار گلدان جدید تان قرار دهید و به این شکل از انتقال آفات به داخل منزل پیشگیری کنید. این روش به خصوص برای وقتی که روش استفاده از صابون آفت کش مؤثر نباشد، می‌تواند بسیار مفید واقع شود.

۸) ضدعفونی کردن گیاهان در زمستان

• ضد عفونی کردن گیاهان تنها روشی است که همواره جواب می دهد.
• شما اگر حتی با صابون آفت کش از انتقال آفات به داخل جلوگیری کنید، ممکن است پس از مدتی این روش تاثیر خود را از دست بدهد و یا شما به درستی کار شست و شو را انجام نداده باشید، اما ضدعفونی کردن و سم‌پاشی گیاهان به خصوص در فصل زمستان و هر چند ماه یک بار می‌تواند راه حل بسیار خوبی برای از بین حشرات و جلوگیری از انتقال آفات به داخل باشد.
• برای این کار بهتر است پیش از انتقال گلدان به داخل ابتدا گل‌های داخل خانه را سم‌پاشی و ضد عفونی کرده و سپس گلدان مورد نظر را نیز سم‌پاشی کنیم تا از انتقال آفات بین گلدان‌ها پیشگیری به عمل آید. پس از انجام این کار به راحتی می توان گلدان را به داخل منزل انتقال داد، ضمن این که از عدم انتقال آفات به داخل منزل مطمئن خواهید بود.

۹) نکات مهم در هنگام انتقال گلدان به منزل و جلوگیری از انتقال آفات

• از موقعیت مکانی قبلی گلدان مطلع شوید.
• گلبرگ‌ها را به دقت وارسی کنید و از سالم بودن گل اطمینان حاصل کنید.
• در صورت آلوده بودن گل حتما پیش از ورود آن به داخل، آن را ضد عفونی کنید.
• هر چند وقت یک بار آلودگی گیاه را بررسی کنید.
• از انتقال بیماری و آلودگی بین گیاهان قبلی و جدید جلوگیری کنید.

۱۰) هرس کردن به موقع

• درختان و درختچه‌ها را در اواخر زمستان و اوایل بهار هرس کنید.
• هرس کردن در اوایل زمستان می‌تواند باعث آلوده شدن گیاه شود.
• فواید هرس زودرس زمستان این است که مانع از گسترش بیماری در دیگر اندام‌های گیاه می‌شود، اما این هرس ممکن است در طوفان‌های زمستان باعث آسیب بیشتر گیاه شود.
• برای هرس کردن بهتر است از ابزارهای خیلی تیز استفاده کنید تا مقدار سطح برش خورده تمیز و کم باشد.
• سعی کنید پس از برش شاخه‌ها برای جلوگیری از پوسیدگی آن از مواد ضد آب بر روی بریدگی استفاده کنید و خوب آن نقطه را بپوشانید. این مواد را در مواردی استفاده کنید که احتمال پوسیدگی آن سطح و نابودی درخت و یا درختچه وجود دارد.

• سعی کنید تجمع زیاد شاخ و برگ را با هرس به موقع، کم کنید. اگر شاخ و برگ بیش از حد در هم تنیده شوند، رطوبت را در خود محبوس می‌کنند. این کار محیط خوبی برای رشد قارچ‌ها به وجود می‌آورد، بیماری کپک پودری از این موقعیت استفاده کرده و در سراسر گیاه تکثیر می‌شود. با هرس به موقع باعث می‌شوید که جریان هوا در شاخه‌ها بیشتر شود و این کار رطوبت محبوس شده را نیز کم می‌کند.

۱۱) رعایت فاصله گیاهان از هم

• از تجمع گیاهان کنار هم خوداری کنید چون گیاهان برای رسیدن به نور با هم رقابت می‌کنند.
• اگر گیاهی با توجه به شرایط و مکان رشدش آفتاب خوبی دریافت نکند، ضعیف شده و در معرض انواع آفات قرار می‌گیرد و اگر هم در چنین محیطی آلودگی باشد به سرعت منتشر می‌شود.
• برای کاهش تکثیر بیماری سعی کنید برگ و شاخه‌های آلوده را خیلی سریع از گیاه جدا کنید و در محلی دور از باغ معدوم کنید.
• به هیچ وجه شاخ و برگ آلوده را پای درخت و یا گیهان قرار ندهید، این کار باعث تکثیر دوباره بیماری می‌شود.