عناصر میکرو یا ریزمغذی نسبت به عناصر ماکرو کم مصرفتر هستند اما این به این معنی نیست که مصرف آنها ضرورتی ندارد. عناصر میکرو در سلامت گیاهان نقش کلیدی ایفا میکنند و بر رشد، کیفیت، گلدهی، ظاهر و خلاصه تمامی اندامهای یک گیاه تأثیر خواهند داشت. به همین دلیل است که امروزه کود میکرو هم بصورت جداگانه و هم بصورت مخلوط با کودهای ان پی کا مصرف میشود. این عناصر ریزمغذی عبارتاند از بور، مس، مولیبدن، روی، منگنز، آهن که هرکدام نقش ویژهای را در حیاط گیاه و درختان بازی میکنند. در خاک مقادیری از این عناصر یافت میشود که گاها مقدار آنها کافی نیست و یا به مرور زمان کاهش یافته و از دسترس گیاه خارج میشود. به این ترتیب ضروری است که در طول دوره رشد گیاهان این عناصر توسط افراد در اختیار گیاهان قرار بگیرد تا کمبود آنها جبران شود.
خاکهای کشور ما پی اچ نسبتاً بالایی دارند و قلیایی هستند بنابراین در چنین خاکی عناصر مختلف از جمله عناصر میکرو کمتر جذب گیاه میشوند و یا میزان این عناصر اغلب در این خاکها کم است. قبل از مصرف کود میکرو سعی کنید پی اچ خاک گیاهان خود را تنظیم کنید و بعد به کود دهی بپردازید. برای گیاهان زینتی میتوان از کود هیومیک اسید استفاده کرد تا خاک اسیدیتر و جذب عناصر بالا رود. برای زمینهای کشاورزی نیز از انفوریک اسید، کود هیومیک اسید، گوگرد معدنی اسیدی، اسید فسفریک، کودهای دامی و … بنا بر نظر کارشناسان میتوان استفاده کرد. در ادامه به معرفی و شناخت عناصر میکرو میپردازیم.
عنصر آهن
آهن در سنتز کلروفیل نقش دارد و برای حفظ ساختار و عملکرد کلروپلاست ضروری است. نور خورشید به کمک کلروپلاست در مولکولها فعل و انفعالاتی صورت داده و فتوسنتز و غذا سازی در گیاه انجام میشود. به این ترتیب آهن در غذا سازی، رشد و تولید گل و میوههای با کیفیت نقش مهم و مؤثری دارد. تأثیر عناصر میکرو بر گیاهان مانند یک زنجیره است که همگی به یکدیگر مربوط و تکمیل کننده عمل یکدیگر هستند. آهن نسبت به سایر ریزمغذیها پرمصرفتر است و کمبود آن نیز بیشتر حس میشود به همین دلیل کود آهن بصورت مجزا نیز تولید شده تا در صورت نیاز در برنامه غذایی گیاهان گنجانده شود.
[block id=”taesire-anasore-micro-bar-giahan-1″]
عنصر روی
روی در گیاهان عنصر اصلی تشکیل دهنده بسیاری از آنزیمها و پروتئینها است. نقش مهمی در طیف وسیعی از فرایندها مانند تولید هورمون رشد و افزایش طول سلولها داخلی دارد. این عنصر در رشد شاخهها طی فصل رشد نقش کلیدی دارد. کمبود آن باعث کاهش رشد و جوانهزنی و در نتیجه کاهش شدید محصول در سال جاری و سال آینده میشود. کمبود روی بیشتر در برگهای میانی دیده میشود اما وقتی علائم ظاهر شود یعنی کمبود بسیار شدید بوده و از قبل هم کمبود بر گیاه تأثیر گذاشته است. با توجه به تأثیر عناصر میکرو بر گیاهان بهتر است کود میکرو را هر دو ماه یکبار برای گیاهان زینتی مصرف کنید و برای درختان میوه در زمان تورم جوانهها و بعد از برداشت محصول از کودهای فروت ست یا کودهای حاوی روی بهره بگیرید.
عنصر مولیبدن
مولیبدن یک جزء ضروری اما کم مصرف در پرورش گیاهان است. استفاده از آن برای سنتز اسیدهای آمینه در گیاه و تبدیل نیترات به آمونیاک مفید است. مولیبدن در تبدیل فسفر معدنی به فرمهای آلی در گیاه نیز مؤثر است. از آنجا که مولیبدن با نیتروژن ارتباط تنگاتنگی دارد، کمبود آن گاهی با کمبود نیتروژن اشتباه گرفته میشود. مولیبدن ریزمغذی است که در داخل گیاه متحرک است بنابراین علائم کمبود در برگهای قدیمی و میانی خود را نشان میدهد و بر برگهای جدید نیز تأثیر میگذارد. کمبود مولیبدن در بسیاری از گیاهان بصورت یکروزه شدن حاشیه دور برگ خود را نشان میدهد. بدین ترتیب تأثیر عناصر میکرو بر گیاهان بسیار حائز اهمیت است و باید به آن توجه کنیم.
[block id=”taesire-anasore-micro-bar-giahan-2″]
عنصر مس
مس برخی از آنزیمها را در گیاهان فعال میکند و همچنین در فرآیند فتوسنتز مورد نیاز است و در تنفس گیاه ضروری است. وجود مس به متابولیسم کربوهیدراتها و تشکیل پروتئینها در گیاه کمک میکند و این بسیار مهم است و منجر به تولید محصول با ارزش غذایی مناسب خواهد شد. مس همچنین باعث تقویت طعم و رنگ در سبزیجات و رنگ در گلها میشود. مس یک عنصر بیحرکت است و علائم کمبود آن در برگهای جدید ظاهر میشود. علائم بسته به محصول متفاوت است اما روشن شدن رنگ برگ، خم شدن برگ به سمت پایین، پژمردگی، کاهش فاصله ساقه بین برگها همگی میتوانند به کمبود مس مربوط شوند. به این ترتیب استفاده از کودهای حاوی مس مثل کود میکرو میتواند در خوش رنگ شدن و استحکام برگها، گلها و محصولات تأثیرگذار باشد.
عنصر منگنز
وقتی از تأثیر عناصر میکرو بر گیاهان صحبت میکنیم حتماً توجه ویژهای به منگنز خواهیم داشت. منگنز یک ریزمغذی گیاهی مهم است و در مقایسه با آهن مورد نیاز گیاهان در دومین جایگاه از نظر مصرف قرار دارد. این عنصر از بسیاری جهات مشابه آهن است و کمبود یا سمیت منگنز اغلب با کمبود یا سمیت آهن اشتباه گرفته میشود. منگنز در گیاهان به عنوان عامل اصلی سیستمهای مختلف بیولوژیکی از جمله فتوسنتز، تنفس و جذب نیتروژن مورد استفاده قرار میگیرد. منگنز همچنین در جوانهزنی گرده، رشد لوله گرده، دراز شدن سلولهای ریشه و مقاومت در برابر عوامل بیماریزای ریشه نقش دارد. کمبود منگنز که اغلب شبیه علائم کمبود آهن است برگهای زرد با رگههای سبز روی برگهای جوان ظاهر شده و گاهی نقاط برنزه و فرو رفتهای بین رگبرگها دیده میشود.
عنصر بور
کمبود بور میتواند مشکلات جدی در رشد گیاه ایجاد کند. بور با کلسیم در سنتز دیواره سلولی استفاده میشود و برای تقسیم سلولی (ایجاد سلولهای گیاهی جدید) ضروری است. بور در باروری گیاهان و خصوصاً محصولات کشاورزی نقش کلیدی دارد. این عنصر به گرده افشانی و رشد میوه و دانه کمک میکند و از طرفی در عملکردهای دیگر شامل انتقال قندها و کربوهیدراتها، متابولیسم نیتروژن، تشکیل پروتئینهای خاص و تنظیم سطح هورمونها مؤثر است. کمبود بور در نقاط در حال رشد ریشهها و شاخهها و همچنین ساختارهای گلدهی و باردهی بیشتر دیده میشود. غالباً جوانههای انتهایی میمیرند و شاخههای داخلی کوتاه میشوند و برگهای جدید ممکن است ضخیم شوند و گلدهی و باردهی بشدت کاهش میابد. با اینکه این عناصر همانند بور کم مصرف هستند اما تأثیر عناصر میکرو بر گیاهان بسیار زیاد و شگرف است.
[block id=”taesire-anasore-micro-bar-giahan-3″]