پیشگیری از بروز آفت در گیاهان از زمان کاشت بذر تازمان برداشت ادامه دارد. اگر به نکاتی که در ادامه این مقاله به آنها اشاره میشود دقت کنید نیاز به سمپاشی کاهش و در هزینههای پرورش گیاهان و محصولات کشاورزی صرفهجویی خواهد شد. برای پیشگیری نکات مرحله به مرحله توضیح داده میشود. بطور خلاصه کیفیت بذر تهیه شده، سازگاری نوع گیاه با محل کشت، کاشت در بستر مناسب، کود دهی به موقع و متناسب با نیاز گیاه، آبیاری منظم و جلوگیری از تنشهای محیطی و درنهایت در صورت نیاز استفاده از آفتکشهای پیشگیریکننده، اینها همه در پیشگیری میتواند مؤثر و مورد توجه باشند.
انتخاب بذر مناسب و کاشت در محیط مناسب
در پیشگیری انتخاب بذر مناسب و مقاوم به آفات و بیماریها میتواند کمک کننده باشد. امروزه در کشاورزی از بذرهای اصلاح شده و مقاوم به تنشهای محیطی و بیماریها استفاده میکنند. این بذرها در برابر بیماریهای قارچی هم مقاومت خوبی دارند و بعد از کاشت در گلدان یا زمین با موفقیت بیشتری جوانه میزنند چراکه هم مقاومت ذاتی پیدا کردند و هم بسیاری از آنها بعد از بذر گیری و قبل از بستهبندی ضدعفونی شدهاند بنابراین به راحتی از بین نمیروند و جوانهزنی آنها موفقتر و سریعتر اتفاق میافتد.
در بذر صیفی جات و بذر سبزیجات مثل بذر گوجه فرنگی، بذر بادمجان، بذر خیار، بذر فلفل و … که دائماً در سراسر سال باید کشت شوند و در سبد غذایی بیشتر مصرف میشوند چه در فضای باز و چه در گلخانه بهتر است از بذرهای ضدعفونی شده و مرغوب استفاده شود تا کشت آنها برای افراد موفقیت آمیز تر و البته به صرفهتر باشد. در رابطه با پیشگیری از بروز آفت در گیاهان این نکته هم قابل توجه است که نوع گیاه یا بذر کاشته شده باید با شرایط محیط و اقلیم محل کشت سازگاری داشته باشد تا بعد از جوانهزنی و رشد آسیب کمتری ببیند.
به عنوان مثال اگر بذر پشن فروت را که نیاز به گرما دارد در محلی کوهستانی و سرد بکارید طبیعتاً نتیجه عالی نخواهد شد حتی اگر مرغوبترین بذر را تهیه کرده باشید پس به این نکته توجه ویژه داشته باشید. این مورد برای همه انواع گیاهان و بذرها باید قبل از کاشت مدنظر قرار گیرد.
کود دهی مناسب
کود دهی در پیشگیری از بروز آفت در گیاهان جایگاه ویژهای دارد. اگر یک گیاه قوی باشد طبیعتاً نسبت به آفتها و بیماریها مقاوم میشود. بسیاری از بیماری در نتیجه کمبود یک یا چند عنصر یا ماده معدنی در گیاه و حتی درختان به وجود میآیند؛ بنابراین صرف یک هزینه اولیه برای کود بسیار بهتر از پرداخت هزینههای زیاد برای تهیه سمهای مختلف یا درمان گیاهان است برای مثال کمبود عناصری مثل پتاسیم مشکلات زیادی را در مقدار و کیفیت باردهی در گیاهان میوهدار ایجاد میکند بنابراین در زمانهای مختلف ممکن است از کودهای پتاسیم بالا مثل کود 36-12-12 یا انواع کود ان.پ.کا استفاده شود.
البته در رابطه با کودها نیازهای گیاهان متفاوت است که باید بر اساس نوع گیاه تغذیه انجام شود. در رابطه با کاشت بذر سبزیجات باید گفت که اغلب استفاده از یک خاک غنی حاوی ورمی کمپوست میتواند بسیاری از نیازهای سبزیجات را برطرف کند و اگر کسی مایل به استفاده از کودهای دیگری بود میتواند از کودهای ارگانیکی مثل کود جلبک دریایی یا کود اچ بی بهره بگیرد. در رابطه با سایر کودها مثل کودهای معدنی هم تصمیم با کشاورز است که با مشورت کارشناس ممکن است اقدام به استفاده از آنها کند.
استفاده دورهای از سموم و تلهها برای پیشگیری
یکی دیگر از راههایی پیشگیری از بروز آفات در گیاهان استفاده از سموم ارگانیک یا تلههای جذب حشرات است مثل استفاده از چسب زرد حشرات که امروزه در تمامی باغات و گلخانهها و حتی در منازل مورد استفاده قرار میگیرد. استفاده دورهای از بعضی سموم شیمیایی سبک هم مطرح است که باید در استفاده از آنها زیاده روی نشود و قبل از مصرف با کارشناس مشورت شود.
این دورهها معمولاً بر اساس نوع گیاه و پیش بینی کارشناس و محیط کاشت انتخاب و اجرا میشود البته تأکید بر این است که در درجه اول از سموم طبیعی و ارگانیک استفاده شود و یا تلههای طبیعی دفع آفات مورد استفاده قرار گیرد تا استفاده از سموم شیمیایی به حداقل برسد یا اصلاً حذف شود. برای پیشگیری از آفات یک راه حل کارایی ندارد و همه این موارد زنجیره وار با هم در ارتباطاند و باید ترکیبی از این راهها مورد استفاده قرار گیرد. پرورش گیاهان و درختان در واقع یک سیستم است که رعایت اصول آن در هر مرحله موفقیت در سایر مراحل را تضمین میکند.