بذر شنبلیله

بذر شنبلیله یا Fenugreek از انواع بذر سبزیجات است که خاصیت‌های دارویی و درمانی آن کاملاً شناخته شده است. این سبزی یکی از گسترده‌ترین انواع سبزی در جهان است که در اکثر نقاط آن کشت می‌گردد. هند یکی از بزرگترین پرورش دهنده‌های بذر گیاه شنبلیله است که حتی از تخم آن به عنوان یک ادویه نیز در این کشور یاد می‌شود. در آسیا چین نیز از تولید کنندگان بزرگ شنبلیله است. در اروپا اکراین کشوری است که کشت شنبلیله را به حالت گسترده دارد. شنبلیله هم به عنوان یک سبزی معطر مورد استفاده قرار می‌گیرد و هم به دلیل هم‌زیستی خوبی که با باکتری‌ها دارد، دوام بالایی دارد. این گیاه در بسیاری از کشورها مانند ایران به عنوان یک سبزی خوراکی مورد استفاده قرار گرفته و در ایران نیز کشت آن گسترده می‌باشد.

بذر شنبلیله در ایران در استان‌های مختلفی مانند آذربایجان، اصفهان، فارس، خراسان و سمنان کشت شده و از جمله سبزی‌های خوراکی بسیار پرطرفدار و محبوب است. نه فقط طعم و عطر این سبزی بلکه خاصیت‌های درمانی بالای آن نیز مزید بر علت شده تا بر محبوبیت آن افزوده گردد. در عربی شنبلیله به حلبه معروف بوده و بومی سواحل مدیترانه محسوب می‌شود. گیاه این سبزی به صورت یک ساله کشت می‌گردد. شنبلیله در شرایط آب و هوایی مختلف تا ارتفاع 40 تا 60 سانتی‌متری رشد نموده و گل‌های سفید یا زردی در انتهای ساقه‌ها به بار می‌نشاند. از یک ریشه از شنبلیله چندین ساقه منشعب می‌شود و به دلیل شرایط کشت آسانی که دارد حتی افراد مبتدی نیز می‌توانند بذر این سبزی را در خانه پرورش دهند.

خواص دارویی

همانطور که عرض کردیم سبزی بذر ر از انواع سبزی‌های بسیار مفید و پرخاصیت است و خواص دارویی زیادی هم دارد. این سبزی یک ملین قوی بوده و برای درمان بیماری دیابت، زخم معده، جوش‌های چرکی، کاهش کلسترول خون، ازدیاد شیر مادران و درمان بی‌اشتهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به دلیل وجود ویتامین‌های زیاد در آن، برای تقویت لوزالمعده نیز از آن استفاده می‌شود. همچنین این گیاه خلط آور بوده و می‌تواند بدن را از خلط‌های مضر کاملاً پاک کند. از این سبزی برای دور نگه‌داشتن میکروب‌ها از سایر سبزی‌های خورد شده در فریزر نیز بهره برده می‌شود که به دلیل خاصیت ضد میکروبی قوی آن است.

مراحل کاشت بذر شنبلیله

کاشت بذر گیاه شنبلیله مانند کاشت انواع بذر سبزیجات در دو روش مستقیم و غیرمستقیم صورت می‌پذیرد. روش مستقیم مربوط به فصل بهار است که هوا و دما برای کاشت این بذر در هوای آزاد مناسب است.

کشت مستقیم بذر شنبلیله

• آماده سازی خاک باغچه

قدم اول کاشت هر بذری آماده سازی خاک بستر مناسب است که تنها با شناخت نوع بذر و مخلوط خاک‌های مناسب برای آن قابل انجام می‌باشد. مخلوطی از خاک باغچه با کود دامی می‌تواند شرایط رشد بهینه بذر شنبلیله را فراهم آورد. البته برای اختلاط بهینه مواد بهتر است قبل از کاشت خاک باغچه را کمی شخم بزنید.

• کاشت بذرها در زمین

بذرهای شنبلیله برای رشد بهتر باید 24 ساعت قبل از قرارگیری در خاک در آب خیسانده شوند. سپس بذرها را روی خاک آماده شده بپاشید. در نهایت باید یک لایه نازک از خاک بستر را نیز روی بذرها بپاشید تا بهترین حالت رشد آنها فراهم آید. برای کاشت ردیفی این بذرها نیز بهترین عمق، 1 تا 1.5 سانتی‌متری خاک می‌باشد.

• آبیاری و نگهداری

در همان ابتدا و بعد از کاشت بذرها آنها را با احتیاط و با آب پاش آبیاری نمایید. مراقب باشید تا بذرها جابجا نشوند.

• برداشت

آخرین مرحله از روش مستیم کاشت بذر شنبلیله برداشت محصول می‌باشد. در هنگام برداشت محصول این سبزی حتماً از یک وسیله تیز استفاده نمایید تا ریشه‌ها آسیب نبینند.

کاشت غیرمستقیم بذر شنبلیله

مراحل کاشت غیرمستقیم این بذر نیز مشابه با حالت مستقیم است. در این روش که مناسب برای فصل پاییز است باید بذرها را در ظروف مخصوص کاشت بذر بکارید. ته ظرف‌ها را پس از تهیه کمی سوراخ کرده و یک لایه سنگ ریزه نازک در کف آنها بریزید تا شرایط زهکشی آب فراهم آمده و سوراخ ها بسته نشوند. در نهایت آنها را با خاک پر کرده و مانند روش بالا اقدام به کاشت بذرها نمایید. بذر این سبزی معمولاً دو سه روز بعد از کشت سر از خاک برمی‌آورد.

نیازهای اولیه برای کاشت بذر شنبلیله